De Mongoolse God van de oorlog

tors Mongolia Geschiedenis Comments

Apr-24-2023 09:31

Gesitueerd in de moeilijke periode van de Eerste Wereldoorlog en de ineenstorting van de Chinese en Russische keizerrijken is dit is het bijzondere verhaal van de Russische baron Roman Von Ungern-Sternberg die de laatste Khan van Mongolia zou worden.

Hij kwam uit een adellijke Duitse familie, met voorouders die nog als Teutoonse ridders deelgenomen hadden aan de Noordelijke Kruistochten. Hij was geboren in Oostenrijk maar groeide op in Talinn in het huidige Estland. In Mongolië werd hij geëerd als held, gevreesd als demon en aanbeden als God.

In de periode na de Russische revolutie van 1917 CE waarin de Bolsjewieken in naam van het volk en de Witten in naam van de Tsaar tegen elkaar vochten plande hij om vanuit de steppe met een multinationaal leger als een soort van ’God van de Oorlog’ de Bolsjewieken uit te roeien om vervolgens met zijn troepen vanop hun paarden een nieuw Mongools rijk te stichten dat van China tot aan het Oeralgebergte zou strekken.

Bij het begin van zijn Mongoolse campagne zien we nog fotos van hem piekfijn in uniform als adellijke officier met zijn decoraties uit de Eerste Wereldoorlog opgespeld, die met een Chinese prinses zal trouwen, volgens sommigen zelfs een dochter van Dr Sun Yat-Sen. Maar 3 jaar later zal hij wolven als huisdieren houden en ’als een Neanderthaler met verwilderde baard, zijn blote borst ingesmeerd met modder en behangen met botten en relieken’ over de steppe rijden gelijkend op de religieus fanatieke plunderaars uit de middeleeuwse kruistochten.

Kruisvaarders en vrijbuiters

Hoewel hij van Duitse afkomst was, voelde hij zich sterk Russisch nationalistisch. In het begin van de 19e eeuw begon zijn familie zich meer en meer te richten op een militaire carrière bij de Kozakken in het Russische leger. Op dat moment was nog steeds de grote Oostelijke expansie bezig, waardoor de Russen almaar meer gebied in het Oosten absorbeerden, door diplomatie of door geweld. Een voor een vielen de kleine khanaten, stammen en koninkrijken van Centraal Azië gevolgd door Russische kolonisatie.

Na een mislukte schoolcarrière, waarin Roman enkel excelleerde in de fysieke oefeningen besloot hij om vrijwilliger te worden in het Russische leger, dat net aan een desastreuze campagne tegen de Japanners was begonnen (de Russo - Japanse oorlog van 1904). Zowel Rusland als Japan hadden hun oog laten vallen op de Noordelijke gebieden van het verzwakte Chinese keizerrijk. Tegen alle verwachtingen in zou het Japanse leger het Russische verslaan, waardoor Ungern een enorme waardering zou krijgen voor de Japanners.

Het einde van de wereld

Terwijl hij in het verre Oosten zat begon in St Petersburg het systeem waarvoor hij aan het vechten was ineen te storten. Het Russische keizerlijke systeem begon barsten te vertonen, bij een vreedzaam protest in 1905 zouden de Kozakken meer dan 1.000 demonstranten onder wie vrouwen en kinderen vermoorden, wat zou leiden tot het einde van de vreedzame en begin van de gewelddadige protesten, waarbij ook de bezittingen van de Ungern-Sternbergs in Estland werden vernield. Volgens vele aristocratische Russen waren niet de sociale achterstelling de oorzaak van de revoluties, maar de wereldwijde samenzwering van de Joden. Om de schuld van zichzelf af te wenden, ging de Tsaar mee in deze beschuldigingen, met de honderden pogroms in Rusland als gevolg.

Na de oorlog koos Roman om bij de Kozakken in Mantsjoerije gestationeerd te worden, dicht bij de cultuur die hij meer en meer begon te waarderen. De Kozakken waren nazaten van bannelingen en outlaws, die in ruil voor eigen landbezit een woeste militie vormden die door het Russische leger ingezet werden om met grote brutaliteit nieuwe gebieden te veroveren. Na enkele dronken duels, waar hij waarschijnlijk zijn groot litteken op zijn voorhoofd heeft aan overgehouden, werd hij uit actieve dienst ontslagen en kwam hij terecht op de lijst van reservisten. Maar gelukkig voor hem zouden ze hem al snel weer oproepen voor de Grote Oorlog in het Westen van ’14-’18.

Hangend tussen hemel en hel

Na de val van de Qing dynastie in 1911 kwam er een verwarrende periode voor Mongolia, ze verklaarden zichzelf onafhankelijk, maar dat werd nergens erkend. In 1919 vielen de Chinezen onder leiding van ’Kleine Xu’ weer binnen en grepen opnieuw de macht en zetten de Bogd Khan in ’beschermende afzondering’ .

De Bogd Khan was na de Dalai Lama en de Panchen Lama de hoogste in rang van de Gelugpa sekte die ook Tibet controleerde. Hij was de 8e incarnatie en een ’levende Boeddha’. Hij was weliswaar een beruchte man, met aanzienlijk overgewicht en legendarische dronkenschap en een enorme seksuele appetijt, voor zowel mannen als jongens volgens waarnemers zelfs tijdens de Boeddhistische rituelen, en minstens een van zijn grote liefdes werd vermoord op zijn orders nadat ze uit elkaar gegaan waren. Hij had syphilis opgedaan en was langzaam aan blind aan het worden. Het grootste boeddha beeld van Mongolia in het Gandan klooster werd speciaal gemaakt om zijn blindheid te genezen, tevergeefs. Hij vulde zijn nieuw gebouwd paleis met allerlei spullen van het Westen en een enorme collectie aan opgezette dieren (nog altijd te bewonderen vandaag) Er is het verhaal dat hij kennis maakte met elektriciteit en vervolgens een elektrische draad uit zijn venster liet hangen, en als er volk passeerde die hem om een zegening vroegen, zei hij hen om de draad vast te pakken om er vervolgens stroom door te jagen zodat ze verschrikt wegliepen. Op de achtergrond konden ze hem dan nog horen schaterlachen...

De Russen begonnen plannen uit te werken om Mongolia als buffer tegen China te gebruiken en hoewel ze de Mongoolse plannen voor onafhankelijkheid niet officieel steunden, stuurden ze wel militaire raadgevers om het Mongoolse leger te moderniseren en zo volledig onafhankelijk van China te kunnen worden. Het is hier dat Roman een taak voor hem zag weggelegd.

De dingen vallen uit elkaar

Roman werd in de oorlog ingezet in Oost-Pruisen, waar een regiment van 150.000 soldaten binnenviel, slechts 10.000 zouden terugkeren, waaronder Roman. Ondanks het feit dat hij waanzinnige, bijna zelfmoordacties had ondernomen en hij altijd vrijwilliger was voor de meest gevaarlijke aanvallen. Hij zou 5 keer gewond geraken en nog deelnemen aan de veldslagen in de Karpaten, Hij verkreeg hiervoor verschillende medailles waaronder één van de meest prestigieuze, Het Kruis van St George, die vanaf dan op al zijn portretten te zien is.
Het is in deze brutale veldslagen dat de generatie van het Freikorps in Duitsland en de revolutionairen van Rusland gehard en gecreëerd zijn. De brutale aanleg van Roman werd hier gestimuleerd tot ongekende hoogtes... Maar enkele dronken vechtpartijen, waarbij ook geschoten werd, deden hem in de gevangenis belanden en na zijn vrijlating werd hij getransfereerd naar de Caucasus, waar hij terecht kwam in het regiment van Kapitein Grigori Semenov, half Kozak en half Buriat Mongool, en vanaf dan zou hun lot verbonden zijn. Ze waren getuige van de vreselijke genocide door de Turken op de Christelijke Assyriërs in de regio, met 250.000 doden één van de minst gekende genocides van de 20e eeuw. Ze probeerden tevergeefs om een Assyrische eenheid te vormen om zo hun getalsterkte te verhogen om tegen de Turken te vechten, maar er kwam niets van in huis. Ze verlegden het idee dan naar een ander inheems volk dat ze zouden kunnen inzetten om de Russische belangen te verdedigen: de Buriat Mongolen.

Op dat moment konden enkele van de meest fanatieke revolutionairen in Rusland de macht grijpen: de Bolsjewieken. Voor Roman en Semenov was dit hoogverraad en zou het vanaf nu een strijd tussen goed en kwaad worden, waarin alles toegelaten was om Satan, de Bolsjewieken, te bestrijden. Zij beslisten om vanuit het Oosten met plaatselijke milities Rusland te bevrijden.

Land van aasgieren

Door de continue gevechten vielen er massaal veel slachtoffers in Siberië. De lijken werden gewoon achtergelaten met als gevold dat de wolvenpopulatie enorm uitgebreid werd. Ooggetuigen vermelden dat Roman in zijn woning een hele roedel wolven hield, die hij voedde met gevangen en muitende soldaten. Soms zagen ze hem ’s avonds wandelen richting de bergen met zijn roedel naast hem en soms spande hij ze in voor zijn slede om hem door de straten te trekken. Zijn celibatair ascetisch leven zorgde er voor dat hij enorm populair was bij zijn rechtstreekse onderdanen en geleidelijk werd zijn Siberische buitenpost een soort van feodaal rijk waarover hij volledige controle had. Dit kwam in niet geringe mate ook omdat hij hen toestond om de Chinese handelaars die passeerden genadeloos te beroven. Hijzelf was niet geïnteresseerd in rijkdom, hij bleef rondlopen in zijn totaal versleten Russische uniform, en gebruikte zijn buit voor verdere rekruteringen en liet zijn onderdanen een groot deel van de buit gewoon houden.

Hij was ook vreemd genoeg raciaal en religieus tolerant, iedereen kon opschrijven welke feestdagen belangrijk waren voor hem en kreeg op die dagen vrijaf, behalve Joden, die hij niet in zijn buurt tolereerde. Zijn wereldbeeld zag een verborgen Joodse Koning in het Westen, die apocalyptische verwoestingen veroorzaakte tegenover een verborgen Boeddhistische Koning in het Oosten die de rechtmatige orde weer zou herstellen. Het was met andere woorden een strijd tussen goed en kwaad.

Maar geleidelijk aan zouden de ’Witten’ militaire nederlagen leiden, voornamelijk omdat zij er nooit in slaagden een gemeenschappelijk front te vormen. Eén voor één zouden Roman’s bondgenoten sneuvelen of de strijd staken. Hijzelf besliste op een bepaald moment om de Transbaikal regio te verlaten en om Mongolië binnen te trekken.

Haveloze kruistocht

Na de korte onafhankelijkheid waren de Chinezen naar Mongolië teruggekeerd en vestigden ze opnieuw met grote brutaliteit hun gezag. De Mongolen begonnen daarom te zoeken naar buitenlandse bondgenoten, Ungern kwam dus op het juiste moment en hij beloofde aan de Mongolen: Bevrijding van de Bogd Khan; Verwijdering van de Chinezen; Uitbouw van Groot-Mongolië.

Er zouden zich ook goed getrainde Tibetanen aansluiten bij het leger van Ungern, die maar al te graag tegen de Chinezen wilden vechten. Bij de gedurfde, maar meestal mislukte, aanvallen op de Chinese nederzettingen zag men Ungern overal, in opvallende gele Deel (traditioneel Mongools kleed) op een wit paard. Ondanks die zichtbaarheid werd hij nooit gewond, zodat de verhalen over zijn onkwetsbaarheid dank zij zijn goed karma hem in de rol van God van de Oorlog begonnen te plaatsen. Hijzelf begon zich hiernaar te gedragen en begon zich volledig te bedekken met amuletten en talismannen.

Nu moest Ungern met zijn leger de harde Mongoolse winter proberen te overleven, met temperaturen tot -40 graden was dat niet simpel. De omgeving werd grondig geplunderd. Om de discipline bij zijn manschappen erin te houden, zorgde Ungern voor een terreur-regime, het is aan dit regime dat hij zijn naam: ’De bloedige witte baron’ heeft overgehouden. Zo liet hij deserteurs maandenlang stokslagen ontvangen tot ze uiteindelijk stierven. Hij gebruikte alle martelingen die voorkwamen in de Boeddhistische hel: hij liet hen levend verbranden, of naakt in het midden van een bevroren meer de nacht doorbrengen, dikwijls ook nog aangevallen door roedels wolven. Of hij liet ze in de top van een boom klimmen om daar de nacht door te brengen. Als ze er niet uitvielen of dood vroren werden ze gewoon weer in de rangen opgenomen.

Door zijn vele terreurcampagnes had hij er voor gezorgd dat hij erg gekend en gevreesd werd. Hij kon dat op meesterlijke manier uitspelen in zijn meest succesvolle en gedurfde actie: de bevrijding van de Bogd Khan. Hij leidde een groep, voornamelijk Tibetaanse vecht-monikken, door de bergen naar een Chinese vesting via een onverdedigde steile wand, die onbeklimbaar werd geacht. De Tibetanen waren daarenboven volledig ingesmeerd met boter en roet en zagen er als woeste demonen uit en de veel talrijkere Chinezen waren als bevroren van de angst. Hoewel zij beschikten over machinegeweren, verdedigingsmuren en loopgraven konden zij niet verhinderen dat Ungern erin slaagde om de Bogd Khan te bevrijden uit zijn versterkte gevangenis.

De bevrijding van de Bogd Khan was de druppel te veel voor de Chinezen, die vervolgens de belegering van de stad verprutsten en uiteindelijk een smadelijke aftocht uit Urga (Ulaan Baatar) begonnen. Maar daardoor vormden zij een ideaal doelwit voor de getrainde cavalerie van Ungern en zij zouden, samen met alle versterkingen die gestuurd werden ten prooi vallen aan de troepen van Ungern. Zij wisselden zonder problemen van paard naar kameel als ze in de buurt van de woestijn kwamen en gaven de verspreide Chinese troepen zo geen enkele kans. Uiteindelijk zou geen enkele van de tiendduizend soldaten van Kleine Xu terug in China geraken.

Door hun vertrek lieten de Chinezen ruimte voor het schrikbewind dat Ungern in Urga zou installeren. Al snel zouden haar straten bedekt zijn met het bevroren bloed van de resterende Chinezen, Bolsjewieken en Joden. Na 3 dagen liet hij de plunderingen en moordpartijen stoppen, behalve die op de Joden, die onverminderd doorgingen. Maar vermits de Mongolen geen begrip hadden voor zijn fanatieke antisemitisme begon Ungern hier een deel van zijn Mongoolse volgelingen te verliezen.

Heerser van de steppe

Als dank voor zijn rol in de bevrijding van de Bogd Khan, werd Ungern erkend als een belangrijke reïncarnatie en kreeg hij de titel van prins en Khan. Hij mocht op zijn wit paard vlak achter de Bogd Khan rijden doorheen heel de stad tijdens de ceremonie waarbij de Bogd Khan opnieuw als heerser van het onafhankelijke Mongolië werd geïnstalleerd.
Hij begon met allerlei hervormingen voor de stad, installeerde elektriciteit en liet nieuwe scholen bouwen. Maar hij bleef de kleinste ongehoorzaamheid zeer streng straffen, hier liet hij de mensen opsluiten op de daken van de gebouwen in de stad, waar iedereen hen kon zien, soms maandenlang, en als ze niemand hadden die voedsel naar hen gooide, zouden ze daar ook van de honger sterven. Dit was een stads-aanpassing aan zijn favoriete straf om mensen in de toppen van de bomen te laten zitten.

Maar geleidelijk aan verdween alle moderatie, en bleef alleen gruwel over, Ungern dacht dat hij in de ziel van mensen kon kijken en zou diep in de ogen van gevangenen kijken om dan te beslissen wie er met bamboe-stokken moest doodgeslagen worden. Na verloop van tijd bleef het niet alleen bij gevangenen en zou ongeveer 10% van de populatie dit lot ondergaan. Zodanig dat grote groepen de stad begonnen te ontvluchten.
Ondanks alle vervolgingen slaagden toch enkele revolutionairen erin om zich in de stad verborgen te houden, een zekere Sukhbaatar en een zekere Choibalsan zouden nog een grote rol spelen in de geschiedenis van Mongolië. In het midden van de jaren ’20 trokken ze naar Irkutsk, om daar contact te zoeken met de Soviets, in de hoop dat die troepen zouden sturen om Mongolië te bevrijden. Uit angst dat Ungern erin zou slagen om van Mongolië een nieuwe basis te maken voor de ’Witten’ om de Soviets aan te vallen begonnen er meer en meer revolutionairen interesse te tonen in deze uithoek van hun rijk.

Sukhbaatar en Choibalsan zouden er in slagen om met de steun van de Soviets, maar met enkel maar Mongoolse strijders de stad Kiatkha te veroveren, een even heroïsche overwinning als de bevrijding van de Bogd Khan door Ungern, maar zonder diens wreedheid erbij. Dit zorgde voor dat ze in het hele land bekend en populair werden.

Ungern van zijn kant begon aan de uitbouw van zijn master plan, de vereniging van Mongoolse en Aziatische volkeren om vanuit hun machtsbasis in Mongolië de revolutionairen te verslaan. Helaas voor hem kreeg hij geen enkel antwoord op de brieven die hij naar tientallen machthebbers stuurde. Zijn plannen bleken gebaseerd op wilde fantasieën en hielden geen enkele rekening met de effectieve wensen en angsten van de omliggende rijken. Later zouden de Japanners zijn redenering wel overnemen in de uitbouw van hun ’Greater Asian Co-Prosperity Sphere’.

Honderd dertig dagen

De populariteit van Ungern bij de Mongolen begon snel te dalen toen hij hun kuddes begon op te eisen. Hij besefte dat zijn soldaten zonder doel enkel maar voor problemen in de stad zouden zorgen. Dus vatte hij het gewaagde plan aan om Rusland binnen te vallen en de Bolsjewieken enkele nederlagen te bezorgen. Ondanks het feit dat zijn troepen veel kleiner waren en zijn bevoorrading helemaal niet verzekerd was. Zijn ongetwijfeld heroïsche aanval op een stad in handen van de Bolsjewieken liep verkeerd en hij leed een smadelijke nederlaag en moest zich in de bergen met de rest van zijn troepen verschuilen om zich uiteindelijk in de buurt van Karakorum weer te hergroeperen. Hier zou hij het bevel hebben gegeven om zijn schatten te begraven, die tot op de dag van vandaag nog niet teruggevonden zijn en nog altijd ijverige schattenjagers bezig houdt!

De Soviets maakten hiervan gebruik en stuurden troepen om Urga, en met uitbreiding het hele Mongoolse territorium in te palmen, met beloftes dat ze het Boeddhisme zouden respecteren en de Bogd Khan aan het hoofd van de natie zouden laten. Ze werden door een deel verwelkomt, met het idee dat het niet erger kon dan de voorbije jaren;
De Soviets stuurden zelfs een vliegtuig naar Mongolië, van waaruit met hun handen bommen werden geworpen op de troepen van Ungern, die niet goed beseften wat hun overkwam. Ondanks alles slaagde hij er opnieuw in om zijn troepen te motiveren om opnieuw een klooster aan te vallen dat in handen was van de Bolsjewieken. Hij slaagde in zijn aanval, liet alle gevangenen op een rij zetten en zou opnieuw met zijn ’alziend oog’ ze een voor een bekijken en een honderdtal eruit kiezen om dood te martelen, de rest kreeg de keuze om zich bij zijn leger aan te sluiten.

Maar toen de Soviets hiervan hoorden, stuurden ze troepen met machinegeweren, gepantserde voertuigen en duizenden manschappen en was het liedje uit voor Ungern. Zowel hij als zijn manschappen beseften dat ze nergens meer naartoe konden.

De laatste avonturier

Na hun nederlaag zochten ze naar een laatste vluchtroute, ze konden naar het Noord-Oosten om zich bij het Japanse leger te voegen of naar het Zuid-Oosten naar Mantsjoerije om zich daar bij een krijgsheer aan te sluiten. Maar Ungern besliste om tegen alle logica in om naar Tibet te gaan, zonder voorraden om door de Gobi woestijn te geraken. Hij tolereerde geen enkele tegenspraak van zijn afgepeigerde troepen, zodat hun onvrede van zich in een samenzwering manifesteerde. De enige mogelijkheid was de dood van Ungern. Een 15-tal samenzweerders zouden één voor één de trouwste handlangers van Ungern (zijn ’beulen’) vermoorden om uiteindelijk het vuur op hem in zijn tent te openen. Ungern dacht dat het een aanval van de Bolsjewieken was en wist te ontkomen, maar zocht later zijn troepen opnieuw op, die tot zijn grote verrassing het vuur openden op hem, als bij wonder kon hij ongedeerd ontsnappen en reed hij naar de Mongoolse afdeling van zijn troepen. Die namen hem evenwel gevangen en leverden hem uit aan de Bolsjewieken.

Op 15 september 1921 werd dan uiteindelijk zijn proces gevoerd, en na een proces dat ongeveer 5u duurde werd hij, zoals verwacht, ter dood veroordeelt en voor een vuurpeloton gebracht en neergeschoten. Naar verluid kreeg hij een laatste kans om zich te redden door de communistische internationale te zingen, waarop hij een oude Russische hymne begon te zingen. De Bogd Khan liet over heel Mongolië gebeden voor de ziel van Ungern uitvoeren toen hij hoorde van zijn overlijden.

Epiloog

Na het overlijden van Ungern zou de Communistische overheersing in Mongolië uiteindelijk nog meer gruwelijke overlijdens veroorzaken dan het terreurbewind van Ungern...

De Japanners zouden nog een sterke interesse vertonen in het gebied, vanaf 1932 controleerden ze grote stukken van Mantsjoerije en waren er belangrijke ’grensincidenten’ waar de legers van de Japanners en de Soviets tegenover elkaar zouden komen te staan. Uiteindelijk zouden de verenigde troepen van de Soviets er in slagen om de Japanners een grote nederlaag toe te brengen in een grote slag over de Khalkin rivier. Dit zorgde ervoor dat de Japanners het idee van gezamenlijke strijd tegen de SU met de Duitsers aan de Westerse kant en zij aan de Oosterse kant lieten varen en zich gingen concentreren op de Hollanders in Indonesië en uiteindelijk de Amerikanen in Pearl Harbour.

Toen Stalin van zijn spionnen hoorde dat de Japanse legerfabrieken omgeschakeld waren van winterkledij naar tropische kledij kon hij zijn troepen van het Oosten weghalen om ze naar het Westen te verplaatsen om daar mee te vechten tegen de Duitsers, wat uiteindelijk doorslaggevend bleek te zijn...


Bron:
The Boody White Baron van James Palmer
Vergelijking tussen Roman Von Ungern-Sternberg en ISIS
Who did what in WWI?
Psychopath or visionary?